World Cup 2018: Tiki-taka và bóng đá tấn công phải chăng đã lỗi thời?

Tám năm trước, bóng đá Tiki-taka của đội tuyển Tây Ban Nha gặp lối đá tổng lực của đội tuyển Hà Lan trong trận chung kết tại Nam Phi. Tiki-taka đã có chiến thắng 1-0 sau gần 120 phút thi đấu trước cơn lốc màu da cam. Tây Ban Nha và Tiki-taka chính thức trở thành khuôn mẫu “hot” nhất của bóng đá thế giới. Tám năm sau, Tiki-taka, giống như một chú nhện chỉ biết chạy quẩn quanh trên tấm mạng mà nó đan dệt, đột nhiên trở nên nhàm chán và cũ kỹ.

Tiki-taka, lối đá chuyền-chạy một chạm được cho là sáng tạo bởi huyền thoại bóng đá Hà Lan Johan Cruyff khi ông quay trở lại Barcelona với vai trò HLV. Bên cạnh đó là lời khẳng định của HLV Sergio Batista khi phản bác rằng đây là sản phẩm của các vũ công Tango Argentina.

Dù có xuất thân ở đâu chăng nữa, Tiki-taka thực sự là trào lưu của bóng đá hiện đại trong gần một thập kỷ, nó phù hợp với đội tuyển có thể hình thua thiệt nhưng nhuần nhuyễn kỹ năng kiểm soát bóng. Hàng loạt HLV sùng bái Tiki-taka được săn đón, mà nổi bật là Guardiola được mời đến đất Đức mùa hè 2013. Sau Tây Ban Nha, đội tuyển tiếp nối ngôi vô địch World Cup 2014 là Đức cũng sử dụng biến thể của Tiki-taka để thăng hoa trên sân cỏ.

Rõ ràng những đội bóng như Đức, Tây Ban Nha, Argentina hay Bồ Đào Nha luôn được nhường quyền kiểm soát bóng bởi các đội bóng chủ động hạ thấp đội hình. Mục đích tối thượng của tấn công chính là thông qua dồn ép đối phương, khiến đối phương cuốn theo lối chơi và ghi bàn thắng, tuy trên thực tế nó quá dễ để bắt bài và không quá khó phá giải. Đúng là chẳng có ích gì khi đối phương đứng chắn ngay lối vào duy nhất, và các cầu thủ thì cứ mải mê thêu hoa dệt gấm phía ngoài cánh cửa. Như chính Guardiola phàn nàn với màn thể hiện của Bayern Munich sau derby Munich với Nurnberg rằng, Tiki-taka là thứ vớ vẩn khi chuyền đi chuyền lại chỉ để kiểm soát bóng mà không có ý định cụ thể. Diego Costa của Tây Ban Nha hay Timo Werner của Đức thay vì mắc màn đợi đường chuyền quyết định, đã hiệu quả hơn hẳn khi lùi về tìm bóng hoặc làm tường cho tiền vệ. Hai tiền đạo Cavani và Suarez của Uruguay đã tự biến mình thành lớp phòng thủ đầu tiên với các pha tranh chấp quyết liệt trên từng cm mặt cỏ trong trận gặp Bồ Đào Nha. Bóng đá hiện đại không dành nhiều không gian cho các màn phô diễn kỹ thuật chỉ để chuyền bóng.

Rất khó nói một Tiki-taka tấn công đã hết thời. Cũng vậy, phòng thủ không phải là lựa chọn tiên quyết cho mọi đội bóng, nó lên ngôi đúng thời điểm và đúng với từng đội bóng. Với những trận đối đầu ngang sức hơn tại vòng Tứ kết, chúng ta hy vọng được chứng kiến những pha tấn công đẹp mắt, chứ không phải chứng kiến cảnh ba tuyến đội hình co cụm và một cái chết bất ngờ.