Cảm nhận từ tập bút ký “Đời như tiểu thuyết”

Mỗi trang viết trong tập bút ký “Ðời như tiểu thuyết” - Nhà xuất bản Thanh Niên, một tác phẩm mới của nhà báo Trương Ðức Minh Tứ, đều tạo nên những xúc cảm trong lòng bạn đọc, nhiều chi tiết về những miền đất anh đi qua, mỗi con người anh từng gặp đều để lại ấn tượng.

Anh viết về Quảng Trị vùng đất anh hùng và bất khuất nhưng đến nay sau 50 năm đất nước thống nhất, vẫn gánh chịu những hậu quả nặng nề của chiến tranh. Anh viết về những con người Quảng Trị quê anh, nơi mà mỗi số phận như những trang tiểu thuyết. Ðó là người sĩ quan an ninh nhân dân Ngô Xuân Hòa với người vợ, bà Huỳnh Thị Thuận đã dành cả đời dấn thân theo cách mạng đã dệt nên một tình yêu đẹp bên dòng Ô Lâu.

Hay chuyện về thầy giáo thương binh Hồ Roàng - người dân tộc Vân Kiều ở xã Vĩnh Hà, Vĩnh Linh, trong giờ hướng dẫn học trò học về địa lý đã cuốc phải một quả bom bi còn sót lại, bị thương nặng, sau đó bị mù đôi mắt. Nhưng thầy vẫn bám trường, bám lớp dạy các em học sinh, rồi đến khi phải nghỉ dạy do thương tật, thầy đã xin vật liệu để dựng một túp lều gần trường để ngày ngày được nghe tiếng các em học sinh học bài.

Trong “Ðời như tiểu thuyết”, tôi còn có ấn tượng đặc biệt với những trang viết về những nhà báo kỳ cựu - Tác giả đã khắc họa chân dung nhà báo, nhà văn Phan Quang với lòng ngưỡng mộ: “Trong nền báo chí, văn học Việt Nam nửa sau thế kỷ 20, bạn đọc biết đến Phan Quang không chỉ là một nhà quản lý báo chí lịch lãm, mà hơn thế, ông còn là cây bút có số lượng đầu sách đáng kính nể. Ra đi từ bến sông Nhùng, Phan Quang viết báo từ năm 20 tuổi (1948) đến độ tuổi 90, ông vẫn còn sung sức”. Phan Quang còn là một văn nhân luôn sống ân tình, với bạn bè, với đồng nghiệp.

Viết về nhà báo, nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh - nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Trương Ðức Minh Tứ cũng có nhiều trang viết rất xúc động: “Tốt nghiệp xuất sắc Khoa Lịch sử Ðại học Tổng hợp Hà Nội, Nguyễn Hồng Vinh được phân công về Báo Nhân Dân, làm phóng viên trong những ngày đất nước đang diễn ra chiến tranh ác liệt. Anh là cây bút xông pha trên nhiều mặt trận. Bạn bè cùng thời rất quý trọng, xem nhà báo Nguyễn Hồng Vinh là tấm gương về ý chí phấn đấu bền bỉ và khả năng sáng tạo không ngừng. Nhà báo Phan Quang cũng đánh giá cao nhà báo, nhà thơ Nguyễn Hồng Vinh: Ðây là một tay viết bút lực tràn đầy năng lượng, mênh mang ý tứ, phong phú ngôn từ, thường xuyên có mặt trên trận địa báo chí nước ta hơn nửa thế kỷ qua”.

Viết về nhà báo Phạm Quốc Toàn - nguyên Tổng Biên tập Báo Bà Rịa-Vũng Tàu, Trương Ðức Minh Tứ cũng dành nhiều trang viết thú vị và xúc cảm: “Thế hệ làm báo như Phạm Quốc Toàn nhiều người thành danh theo tôi có nhiều nguyên nhân, xuất phát từ cái tâm, cái tài, từ sự đào tạo của Ðảng, Nhà nước, trong đó có sự trui rèn từ thực tiễn cuộc kháng chiến gian khổ của dân tộc, cũng như những thử thách nghiệt ngã trong đời”. Nhà báo Phạm Quốc Toàn trưởng thành từ Báo Quân đội nhân dân, anh từng viết hơn 18 đầu sách đủ thể loại, trở thành một nhà quản lý báo chí có nhiều đóng góp cho sự phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam.

Lấp lánh trong tập sách là những trang viết đầy cảm xúc về tình yêu của một đôi nghệ sĩ tài hoa thời kháng chiến chống thực dân Pháp mà chỉ nhắc đến tên là rất nhiều người biết đến, đó là ca sĩ, Nghệ sĩ Ưu tú Trương Tân Nhân và nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Mặc dù phải rời xa nhau do hoàn cảnh và sự lựa chọn con đường khác nhau, nhưng họ vẫn cho ra đời những tác phẩm âm nhạc để đời và giọng ca đi cùng năm tháng.

Ðặc biệt hơn, người con trai của họ - nhà báo, nhà văn Châu La Việt sinh ra ở một cánh rừng thời kháng chiến chống thực dân Pháp, sau này khi lớn lên ở Hà Nội, tròn 17 tuổi anh đã tình nguyện lên đường vào chiến trường tham gia chiến đấu, trở thành nhà văn, nhà viết kịch đa tài.

Nhà báo, nhà thơ Bùi Phan Thảo, Thư ký Báo Người Lao Ðộng đã viết về Trương Ðức Minh Tứ: “Ngoài thành công trong nghiệp báo, bây giờ gia sản văn chương của Trương Ðức Minh Tứ cũng đã khá dày, đáng nể phục về lao động chữ nghĩa của anh. Ngoài hàng nghìn bài báo nóng bỏng thời sự và sắc sảo về thời cuộc, anh có năm tác phẩm văn học đã in, tám giải thưởng báo chí toàn quốc và năm giải thưởng văn chương sang trọng”. Tôi nghĩ rằng, đây là một ghi nhận xứng đáng đối với một cây bút ở một miền cát trắng đầy gian nan vất vả nhưng là mảnh đất nuôi dưỡng nhiều tài năng về văn học nghệ thuật…